Nadat je eindelijk het proces van motivatiebrieven en CV’s opstellen hebt doorlopen, komt er het volgende, nog belangrijkere deel: het sollicitatiegesprek. Van alle vragen die voor dat gesprek door je hoofd gaan, is er 1 die je meer stress bezorgt dan alle andere: “Wat zullen ze vragen?”. Na het lezen van dit artikel is dat alweer een zorg minder!
Acht lastige vragen tijdens een sollicitatiegesprek
Neem allereerst voldoende tijd om je voor te bereiden op je gesprek. Een goede voorbereiding vergroot je zelfvertrouwen en vermindert je nervositeit. Deskundigen adviseren om minstens drie uur te besteden aan de voorbereiding van elk sollicitatiegesprek.
Je moet antwoorden op de meest gebruikelijke vragen formuleren en er hardop mee oefenen. Je moet je ook inlezen op het bedrijf waar je het gesprek mee hebt en een aantal eigen vragen voorbereiden. Hiermee geef je het signaal af dat je oprecht bent geïnteresseerd in het bedrijf en de functie.
Als laatste stap in je voorbereiding moet je ervoor zorgen dat je een goede routebeschrijving hebt naar de gesprekslocatie. Sommige sollicitanten maken eerst een verkenningstochtje naar de gesprekslocatie om na te gaan of de routebeschrijving klopt en om de reistijd in te schatten die nodig is om op tijd te komen bij het gesprek.
Een sollicitatiegesprek ingaan lijkt vaak op een stap in het duister. Hoewel elke gesprekspartner anders is en de vragen per bedrijfstak verschillen, zijn er een aantal vragen die over de gehele linie voorkomen. Het doornemen van de volgende vragen en het ontwikkelen van je eigen antwoorden is een goede start van je voorbereiding. En wanneer je dat gedaan hebt, bedenk dan: oefening baart kunst! Niets maakt meer indruk op een potentiële werkgever dan wanneer je klaar bent voor elke vraag die er op je af komt.
Waarom zouden we jou moeten aannemen?
Hier heb je de kans om jezelf echt te verkopen. Je moet kort en krachtig je sterke punten, je kwalificaties en wat je nog meer in je mars hebt, uiteenzetten. Let er echter wel op dat je deze vraag niet al te algemeen beantwoordt. Bijna iedereen zegt dat hij/zij hard werkt en gemotiveerd is. Onderscheid jezelf door je gesprekspartner over die kwaliteiten te vertellen die uniek zijn voor jou.
Waarom wil je hier werken?
Dit is een van de instrumenten die gebruikt wordt om na te gaan of je je huiswerk hebt gedaan. Je moet nooit naar een sollicitatiegesprek gaan tenzij je bekend bent met het bedrijf, de koers en de bedrijfstak waarbinnen het opereert. Wanneer je je onderzoek hebt gedaan geeft deze vraag je de kans om initiatief te laten zien en aan te tonen hoe jouw ervaring en kwalificaties passen bij de behoeften van het bedrijf.
Wat zijn je grootste zwaktes?
Het geheim bij het antwoord op deze vraag schuilt in het eerlijk zijn over een zwakte maar aantonen hoe je die hebt omgezet in een kracht. Wanneer je bijvoorbeeld voorheen moeite had met organiseren, laat dan zien welke stappen je gezet hebt om je werk effectiever in te richten. Hiermee toon je dat je over het vermogen beschikt om verder te ontwikkelen punten bij jezelf te herkennen en over het initiatief om jezelf te verbeteren.
Waarom ben je bij je vorige baan weggegaan?
Zelfs wanneer je laatste baan slecht afliep, wees voorzichtig met negatief zijn bij de beantwoording van deze vraag. Wees zo diplomatiek mogelijk. Wanneer je toch op een aantal negatieve aspecten van je vorige baan wijst, bedenk dan ook een aantal positieve die je kunt noemen. Blijven klagen over je vorige bedrijf spreekt niet erg voor je instelling.
Beschrijf een probleemsituatie en hoe je die hebt opgelost.
Soms is het lastig om op deze vraag te reageren, vooral wanneer je direct van school komt en nog geen werkervaring hebt. Je gesprekspartners willen zien dat je kritisch kunt denken en oplossingen kunt ontwikkelen ongeacht het type probleem dat je tegenkomt. Zelfs wanneer je probleem was dat je niet genoeg tijd had om te studeren, beschrijf dan de stappen die je hebt gezet om prioriteiten te stellen. Hiermee laat je zien dat je verantwoordelijk bent en situaties in je eentje kunt doordenken.
Op welke prestaties ben je het meest trots?
Het geheim achter deze vraag is om specifiek te zijn en een prestatie te kiezen die verband houdt met de functie. Zelfs wanneer je grootste prestatie was dat je met je voetbalelftal kampioen bent geworden, kies voor een prestatie met meer professionele relevantie. Ga na welke kwaliteiten het bedrijf zoekt en ontwikkel een voorbeeld dat laat zien hoe je aan de vraag van het bedrijf kunt voldoen.
Wat zijn je salarisverwachtingen?
Dit is een van de moeilijkste vragen, vooral voor diegenen met weinig ervaring. Het eerste dat je doet voordat je naar je gesprek gaat is onderzoek doen naar de bandbreedte van de salarissen in je vak zodat je een idee krijgt van wat je zou horen te verdienen. Laat je niet verleiden tot salarisonderhandelingen voordat je een aanbod op zak hebt. Laat je gesprekspartner weten dat je open staat voor het bespreken van een eerlijke beloning wanneer dat aan de orde is. Wanneer ze toch een specifieker antwoord van je verlangen, geef dan altijd liever een reikwijdte dan een specifiek getal.
Vertel eens iets over jezelf.
Hoewel deze vraag een makkie lijkt te zijn, is hij lastig te beantwoorden omdat hij zo ruim is. Belangrijk om hierbij te beseffen is dat je gesprekspartner in de regel niet geïnteresseerd is in waar je geboren bent of wat je zoal in het weekend doet. Hij of zij probeert zich in professioneel opzicht een oordeel over je vormen. Kies een aantal punten met betrekking tot jezelf, je professionele ervaring en je carrièredoelen en houd je daar aan. Sluit je antwoord af door je verlangen te verwoorden om deel uit te maken van het bedrijf. Een degelijk voorbereid antwoord op deze vraag kan je gesprek in een richting leiden die je in staat stelt om verder in te gaan op je kwalificaties.
Een extra pluspunt? Ken het bedrijf!
Wie de tijd neemt om zich goed te informeren, toont aan serieus interesse te hebben in de functie en onderscheidt zich van andere kandidaten. Succes bij een sollicitatie is afhankelijk van veel factoren. Wie echter moeite doet zich in het bedrijf te verdiepen, geeft zichzelf de grootst mogelijke kans op succes.
Het is al lang geen geheim meer dat recruiters het internet afstruinen naar informatie over sollicitanten. Het is daarom belangrijk jezelf goed te presenteren op internet.
Maar wat die werkgever kan, kan jij ook. Gebruik het internet om meer te weten te komen over het bedrijf en laat tijdens het gesprek merken dat jij geïnteresseerd bent in het bedrijf waar je solliciteert.
Je hoeft echt niet alle ‘ins & outs’ te weten, maar het wordt op prijs gesteld als je iets van het bedrijf af weet. Breng daarom een bezoek aan de website van het bedrijf. Wat voor persberichten heeft het bedrijf de laatste tijd verstuurd? Hebben ze nieuwe producten op de markt gebracht? Staan er foto’s van werknemers op die je iets kunnen vertellen over de sfeer in het bedrijf? Voor ook een zoekopdracht uit op Google News om te kijken hoe het bedrijf de afgelopen tijd in het nieuws is geweest. Wanneer je een goed beeld hebt van de organisatie, vergroot dat ook je zelfvertrouwen tijdens het eerste gesprek. Je kunt dan bij je vragen verwijzen naar de bedrijfsinformatie die je hebt gevonden, zoals: “Ik las in uw laatste persbericht dat u nu ook kantoren in Azië gaat openen.”
Je had in plaats hiervan kunnen vragen hoeveel medewerkers de organisatie telt, iets dat je eenvoudig zelf had kunnen achterhalen. Met de bovenstaande uitspraak geef je nu echter aan dat je tijd en moeite hebt gestoken in je voorbereiding op het gesprek. Je laat de interviewer duidelijk zien dat je geïnteresseerd bent in het bedrijf en de baan en dat je je carrière serieus neemt.
Je hebt interesse in een onderneming maar weet nog niet of deze voldoende bij je past. Of misschien wil je extra goed voorbereid de sollicitatie ingaan door alvast specifieke bedrijfsinformatie in te winnen. Hoe pak je dit aan?
Om je zo goed mogelijk voor te bereiden op je sollicitatie en je te oriënteren op het bedrijf zijn er vier methoden die je hierbij kunnen helpen. We hebben deze methoden voor je uitgewerkt en op volgorde gezet van effectiviteit, waarbij de eerste methode duidelijk het effectiefst is. Hier volgen ze:
- Doe navraag bij je vrienden, familie, kennissen en collega’s
- Kijk op LinkedIn of er eerste- of tweedegraadsconnecties werken
- Bezoek de website en let op een aantal specifieke criteria
- Lees een jaarverslag (indien beschikbaar)
1. Vraag rond binnen je sociale cirkel
Een beroep doen op je sociale cirkel is de beste en meest effectieve manier om meer informatie over een bedrijf in te winnen. Ken je iemand die bij de onderneming gewerkt heeft of momenteel werkt bij de onderneming waar je interesse naar uitgaat? Een positief antwoord hierop zou het meest ideale scenario zijn.
Wanneer je iemand kent die ervaring heeft met het bedrijf heb je de mogelijkheid om informatie uit de eerste hand te krijgen. Mensen hebben onbewust de neiging om vooral de meest extreme ervaringen en anekdotes te onthouden uit de verhalen van anderen. Door rechtstreeks te communiceren met de ervaringsdeskundige vermijd je deze distorsie van informatie. Want zeg nou zelf, wie weet er nou meer van de organisatiecultuur dan een persoon die er deel van uitmaakt(e)?
Tevens geeft dit je de mogelijkheid om via deze persoon voorgesteld te worden bij het bedrijf. Een baan vinden via het persoonlijke netwerk van mensen is al jaren de meest succesvolle manier. Wanneer de kans zich voordoet, is het dus ook verstandig om hier goed gebruik van te maken! In het ‘slechtste’ geval zou je naar je informerende gesprek met de (ex-)werknemer kunnen refereren in je sollicitatiebrief of telefoongesprek. Deze methode is zo effectief omdat er door het voorstellen via een collega een zekere mate van vertrouwen is die een aanzienlijk voordeel oplevert ten opzichte van de ‘koude’ sollicitaties.
2. Bekijk via LinkedIn of je eerste- of tweedegraadsconnecties hebt
Wanneer je binnen je sociale cirkel niemand hebt kunnen treffen die ervaring heeft met het bedrijf, dan is LinkedIn het beste alternatief. Dit soort situaties is natuurlijk precies de reden waarom LinkedIn in het leven is geroepen als online zakelijk netwerk. Hoe kom je erachter of je connecties hebt waarbij je informatie kunt inwinnen?
2.1 De onderneming zoeken op LinkedIn
Eerst gaan we op zoek naar het profiel van de onderneming waar je wilt solliciteren. Dit doe je simpelweg door rechts bovenin bij een willekeurige pagina op LinkedIn de naam van het bedrijf in te typen. Waarschijnlijk komt hij dan al tevoorschijn als suggestie in een drop-down. Is dit niet het geval? Druk dan nadat je de naam getypt hebt op het vergrootglas en zoek hem op tussen de resultaten. Als je er op deze manier alsnog niet uit komt, kun je op Google zoeken naar ‘Bedrijfsnaam + LinkedIn’ inclusief het plusteken. Als het goed is, ben je nu op het profiel van de onderneming beland.
In onderstaand voorbeeld zie je het profiel van Univé. Let vervolgens op het vak aan de rechterkant van het scherm met de titel ‘Hoe u verbonden bent’. Zie de afbeelding hieronder.
Tweedegraadsnetwerk Linkedin connecties
In de meest ideale situatie zou je hier alsnog een (aantal) eerstegraadsconnectie(s) zien die je wellicht gemist hebt tijdens het vragen in je sociale cirkel (de beste optie die we hierboven als eerste bespraken). Je zou dan direct aan deze persoon kunnen vragen hoe het is om bij het bedrijf te werken én of hij/zij de persoon kent die verantwoordelijk is voor de werving en selectie. Hoe je dan het beste te werk kunt gaan kun je vinden bij punt een hierboven.
De kans dat je een eerstegraadsconnectie hebt die al werkt bij de onderneming is realistisch gezien niet heel groot. Om deze reden zullen we ons nu concentreren op de tweedegraadsconnecties in je netwerk.
2.2 Tweedegraadsconnecties op LinkedIn inschakelen voor informatie
Alleen wanneer je een betaald account hebt bij LinkedIn (LinkedIn Premium) kun je tweedegraadsconnecties (connecties van jouw connecties) een bericht sturen. Maar zelfs wanneer dit mogelijk is, kun je alsnog overwegen om geïntroduceerd te worden door een gemeenschappelijke eerstegraadsconnectie. We hadden bij punt een al besproken dat dit (via je persoonlijk netwerk) de meest succesvolle methode is voor werkzoekenden. De kracht zit hem in de introductie, die niet ‘koud’ is zoals meestal het geval is bij sollicitaties. Er kan alvast een goed woordje voor je worden gedaan, wat een positief beeld kan opleveren, zelfs als de persoon aan wie je geïntroduceerd wordt niet iemand is die beslissingen neemt over nieuw personeel. Dit heet het Halo-Effect. Wanneer deze persoon al een positieve indruk van je heeft, zou hij deze weer kunnen delen met mensen die wél beslissingen nemen over nieuw aan te nemen personeel.
Een introductie kun je aanvragen door naar het profiel te gaan van de tweedegraadsconnectie, die je vond via het profiel van de werkgever. Vervolgens kijk je naar de rechterzijde van de profielpagina om te zien hoe jullie verbonden zijn; met andere woorden, welke gemeenschappelijke connecties jullie hebben.
In deze afbeelding zie je jezelf, iemand van het bedrijf waarbij je graag zou werken en de connectie die jij en de medewerker van het bedrijf gemeen hebben. Je zou dan contact kunnen opnemen met deze gemeenschappelijke connectie om te vragen of deze jou wil voorstellen aan de medewerker van de onderneming, omdat je interesse hebt in een baan bij dit bedrijf. Dit kun je simpelweg doen door op de blauwe link te klikken met ‘voorgesteld worden’. De rest van de stappen om in contact te komen wijzen zich vervolgens vanzelf.
Wanneer je vervolgens geïntroduceerd bent bij een werknemer van het bedrijf waar je graag wilt werken, kun je dezelfde vragen stellen als je bij methode een zou doen. Vraag naar de bedrijfscultuur, managementstijl, begeleiding van de ontwikkeling van personeel en met wie je in contact zou kunnen treden wanneer je besluit te gaan solliciteren. Wat de uitkomst ook is van het gesprek, bedank deze persoon hartelijk voor zijn hulp en biedt hem hetzelfde aan, mocht hij het ooit nodig hebben. Vraag tevens of het goed is als je naar dit gesprek refereert wanneer je solliciteert. Zo komt deze persoon niet voor verassingen te staan wanneer hem/haar gevraagd wordt naar de referentie in je sollicitatie en zou er zelfs direct een goed woordje voor je gedaan kunnen worden.
Het refereren is een van de simpele technieken die jij kunt inzetten als werkzoekende om het resultaat van je sollicitatie positief te beïnvloeden.
3. Bezoek de ‘over-ons-pagina’ op de bedrijfswebsite
Vrijwel elke onderneming heeft tegenwoordig een eigen website. Hierop zal je dus ook best wat introducerende informatie kunnen vinden. Met deze wijze van ‘bedrijfsonderzoek’ is er geen mogelijkheid om via via een introductie te regelen. Tevens zal je niet dezelfde soort specifieke informatie kunnen krijgen als die bij de eerste twee methodes. Hiervoor is het noodzakelijk om met iemand van binnen de organisatie in contact te komen.
Er zijn een aantal dingen waarop je kunt letten bij het bekijken van de website.
- De ‘over-ons-pagina’
- Evt. aparte pagina met de missie en visie
- Vacatures
- Verantwoordelijke/contactpersoon werving en selectie
- Samenwerkingspartners en andere belanghebbenden
Het voordeel van deze methode is natuurlijk het gemak. Je kunt deze informatie vinden vanuit je luie stoel. De vraag is natuurlijk wel hoe accuraat sommige delen van de informatie zijn. Zaken over bijvoorbeeld de arbeidssituatie, managementstijl en de sfeer die je hier leest weerspiegelen niet noodzakelijk de daadwerkelijke arbeidssituatie. Het is nooit verstandig om informatie van een onderneming over hunzelf klakkeloos voor waar aan te nemen. Hier schuilt in de meeste gevallen een heel marketingsysteem achter. Wel kan het je een goede impressie geven, zolang je de informatie maar met een kritisch oog bekijkt.
4. Lees een jaarverslag
Wanneer je bij een beursgenoteerde onderneming solliciteert voor posities binnen het management of de accountancy-afdeling, dan kan het handig zijn om je te verdiepen in de cijfers. Ook voor de echte diehards die niet genoeg hebben aan de bedrijfswebsite kan een jaar- of kwartaalverslag soelaas bieden. Vaak zie je aan het begin en het einde van deze rapporten door de directieleden geschreven stukjes. Deze kunnen je niet alleen een beter idee geven van de onderneming, maar kun je ook gebruiken om te parafraseren tijdens de sollicitatie. Hiermee laat je zien dat jij je goed hebt verdiept in de onderneming. Ook maakt dit het mogelijk je gesprek wat extra diepte te geven, specifiek gericht op een situatie die speelt op dat moment. Dit is natuurlijk een uitstekende manier om je te onderscheiden van de rest.
Let in het bijzonder op de winst- en verliesrekening, het stukje geschreven door de hoogste personeelsfunctionaris, het hoofd van de afdeling waar je wilt solliciteren én de CEO. Wat vertellen zij over hunzelf en hun afdelingen? Hoe ziet de onderneming haar personeel? Wordt er speciale aandacht besteed aan de ontwikkeling van medewerkers? Is de sfeer formeel of vooral informeel?
Let in het speciaal op de winst/verliesrekening, het stukje geschreven door de hoogste personeelsfunctionaris, het hoofd van de afdeling waar je wilt solliciteren én de CEO.
- Wat vertellen zij over hunzelf en hun afdelingen?
- Wordt er speciale aandacht besteed aan de ontwikkeling van medewerkers?
- Is de sfeer formeel of vooral informeel?
Deze verslagen kunnen ontzettend lang en verschrikkelijk droge stof zijn om door te lezen. Kijk dus goed in de inhoudsopgaven en zoek hier naar de onderwerpen die we zojuist hebben behandeld.
Conclusie
We hebben vier methoden besproken waarmee jij meer te weten kunt komen over een bedrijf en waarmee je mogelijk zelfs een connectie kunt maken om direct voorgesteld te worden. Met deze informatie ben jij in staat om je optimaal voor te bereiden op een sollicitatiegesprek of sollicitatiebrief. Jammer genoeg gaan veel werkzoekenden de sollicitatieprocedures in met een houding die volledig is gericht op henzelf. Dit is echter niet de manier. Je kunt nooit honderd procent overtuigen zonder de situatie te kennen. Je kunt niet inspelen op het onbekende.
Wanneer je optimaal gebruik wilt maken van je kansen tijdens het solliciteren, dan is het belangrijk dat je zo veel mogelijk weet van wat er speelt in de onderneming. Dit kan je sollicitatie direct een extra dimensie geven. Sollicitatiegesprekken en brieven zijn meestal erg oppervlakkig en betekenen in tachtig procent van de gevallen een herhaling van zetten voor de personeelsfunctionaris. Door je goed voor te bereiden kun jij hem/haar aan deze sleur onttrekken en val je direct positief op!
